بیمتال

در دنیای پر رمز و راز برق و الکتریکی، قطعات ریز و درشتی فعالیت می‌کنند تا انرژی الکتریکی به درستی در اختیار ما قرار بگیرد. برخی از این قطعات، نقشی حیاتی در حفظ امنیت و پیشگیری از خطرات دارند. بی‌متال یکی از این قهرمانان خاموش است که در دل تجهیزات برقی، به صورت شبانه‌روزی از وسایل و جان ما مراقبت می‌کند.

در این مقاله جامع، با دنیای بی متال و نقش آن در تجهیزات برق و الکتریکی آشنا می‌شویم. پس اگر دوست دارید بدانید این قطعه کوچک اما کارآمد چگونه از سوختن وسایل برقی و بروز حوادث جلوگیری می‌کند، با ما همراه باشید.

بی متال چیست؟

بی‌متال را می‌توان با یک مثال ساده توضیح داد. تصور کنید دو نوار فلزی با جنس‌های مختلف را به هم بچسبانیم. حالا، اگر این نوارها را گرم کنیم، چه اتفاقی می‌افتد؟

فلزات با توجه به ماهیت‌شان، ضریب انبساط (میزان تغییر شکل بر اثر گرما) متفاوتی دارند. در بی‌‌متال نیز از همین خاصیت استفاده شده است. این قطعه از دو فلز با ضریب انبساط طولی متفاوت تشکیل شده است که به صورت کاملا بهم جوش خورده‌اند.

نحوه عملکرد بی متال

حالا که با ماهیت بی‌‌متال آشنا شدیم، ببینیم چگونه از این خاصیت برای حفاظت از تجهیزات برقی استفاده می‌شود؟

هنگامی که جریان برق از بی‌‌متال عبور می‌کند، هر دو فلز گرم می‌شوند. اما به دلیل تفاوت در ضریب انبساط، فلزی که انبساط بیشتری دارد، با سرعت بیشتری خم می‌شود. در نتیجه، کل نوار بی‌‌متال نیز خم شده و شکل ظاهری آن تغییر می‌کند.

این تغییر شکل، کلید اصلی عملکرد بی‌‌متال است. بسته به نوع بی‌‌متال، خم شدن آن می‌تواند باعث قطع شدن مسیر جریان برق و یا فعال شدن آژیر هشدار شود.

انواع بی متال

بی‌‌متال‌ها با توجه به کاربردشان در تجهیزات مختلف، انواع گوناگونی دارند. در ادامه با برخی از رایج‌ترین آن‌ها آشنا می‌شویم:

• بی‌‌متال‌های دیسکی: این نوع بی‌‌متال به شکل یک صفحه گرد بوده و معمولا در ترموستات‌ها کاربرد دارد.
• بی‌‌متال‌های فنری: همانطور که از اسمشان پیداست، این بی‌‌متال‌ها به شکل فنر بوده و در برخی از کلیدهای حرارتی به کار می‌روند.
• بی‌‌متال‌های لوله‌ای: این نوع بی‌‌متال‌ها به شکل لوله‌های باریک هستند و در برخی از رله‌های حرارتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

کاربردهای بی متال در تجهیزات برق و الکتریک

همانطور که اشاره کردیم، بی‌‌متال‌ نقش مهمی در حفاظت از تجهیزات الکتریکی در برابر خطرات ناشی از جریان برق ایفا می‌کند. در ادامه با برخی از مهم‌ترین کاربردهای بی‌‌متال آشنا می‌شویم:

• رله‌های حرارتی: در تابلو برق‌ها، از رله‌های حرارتی (که از بی‌‌متال ساخته شده‌اند) برای حفاظت از موتورهای الکتریکی در برابر اضافه بار استفاده می‌شود.
• کنتاکتورها: در کنتاکتورها، از بی‌‌متال برای جلوگیری از گرم شدن بیش از حد و جلوگیری از جوش خوردن کنتاکت‌ها استفاده می‌شود.
• فیوزها: در فیوزها، از بی‌‌متال برای قطع کردن جریان برق در صورت عبور جریان بیش از حد استفاده می‌شود.
• ترموستات‌ها: در ترموستات‌ها، از بی‌‌متال برای کنترل دمای محیط استفاده می‌شود.
• چراغ‌های راهنمایی و رانندگی: در چراغ‌های راهنمایی و رانندگی، از بی‌‌متال برای تغییر زمان چراغ‌ها استفاده می‌شود.

مزایای استفاده از بی متال

بی‌‌متال‌ها مزایای متعددی دارند که آن‌ها را به انتخابی ایده‌آل برای حفاظت از تجهیزات الکتریکی تبدیل می‌کند. برخی از این مزایا عبارتند از:

• سادگی و قیمت مناسب: بی‌‌متال‌ها از نظر ساختاری ساده بوده و قیمت پایینی دارند.
• قابلیت اطمینان بالا: بی‌‌متال‌ها عمر طولانی دارند و به ندرت دچار نقص فنی می‌شوند.
• تنوع در کاربرد: بی‌‌متال‌ها در طیف وسیعی از تجهیزات الکتریکی قابل استفاده هستند.
• دقت بالا: بی‌‌متال‌ها می‌توانند جریان عبوری را با دقت بالایی اندازه‌گیری کنند.

معایب استفاده از بی متال

بی‌‌متال‌ها در کنار مزایای متعددی که دارند، معایبی نیز دارند که باید به آن‌ها توجه کرد. برخی از این معایب عبارتند از:

• حساسیت به دمای محیط: بی‌‌متال‌ها به دمای محیط حساس هستند و ممکن است در دماهای بالا یا پایین به درستی عمل نکنند.
• تأخیر زمانی: بی‌‌متال‌ها برای قطع کردن جریان برق، به زمان کوتاهی نیاز دارند.
• عدم دقت در اندازه‌گیری جریان‌های ضعیف: بی‌‌متال‌ها در اندازه‌گیری جریان‌های ضعیف دقت بالایی ندارند.

قیمت بی متال

قیمت بی متال (رله حرارتی کنتاکتور) به عوامل مختلفی مانند برند، رنج جریان، کلاس حفاظتی و آپشن‌های جانبی آن بستگی دارد. به طور کلی، بی متال‌های برندهای معتبر مانند زیمنس، LS و هیوندای قیمت بالاتری نسبت به برندهای متفرقه دارند.

رنج جریان بی متال نیز بر قیمت آن تاثیرگذار است. بی متال‌هایی با رنج جریان بالاتر، قیمت بیشتری دارند. کلاس حفاظتی بی متال نیز از دیگر عوامل موثر بر قیمت آن است. بی متال‌هایی با کلاس حفاظتی بالاتر، قیمت بیشتری دارند.

آپشن‌های جانبی مانند کنتاکت کمکی، رله آلارم و… نیز می‌توانند بر قیمت بی متال تاثیر بگذارند. برای اطلاع دقیق از قیمت بی متال مورد نظر خود، می‌توانید به وبسایت فروشگاه‌های معتبر مانند تسلاکالا مراجعه کنید و با جستجوی مدل مورد نظر خود، از قیمت آن مطلع شوید. در صورت نیاز به لیست قیمت بی متال (رله حرارتی کنتاکتور) می‌توانید به وبسایت آماد برق مراجعه کنید.

نکات مهم در انتخاب و خرید بی متال

در انتخاب و استفاده از بی‌‌متال باید به نکات مختلفی توجه کرد تا از عملکرد صحیح آن اطمینان حاصل شود. برخی از این نکات عبارتند از:

• انتخاب بی‌‌متال مناسب با توجه به نوع کاربرد: بی‌‌متال‌ها در انواع مختلفی تولید می‌شوند و هر کدام برای کاربرد خاصی مناسب هستند.
• تنظیم صحیح بی‌‌متال: بی‌‌متال‌ها باید با توجه به جریان عبوری و دمای محیط تنظیم شوند.
• استفاده از بی‌‌متال در شرایط مناسب: بی‌‌متال‌ها باید در شرایط مناسب دمایی و رطوبتی مورد استفاده قرار بگیرند.

جمع‌بندی

بی‌‌متال‌ها قطعاتی ساده اما کارآمد هستند که نقشی حیاتی در حفاظت از تجهیزات الکتریکی در برابر خطرات ناشی از جریان برق ایفا می‌کنند. با توجه به مزایای متعدد و قیمت مناسب، بی‌‌متال‌ها به انتخابی ایده‌آل برای حفاظت از تجهیزات الکتریکی در صنایع مختلف تبدیل شده‌اند.

سوالات متداول (FAQ)

1. بی‌‌متال چیست؟

بی‌‌متال از دو فلز با ضریب انبساط طولی متفاوت تشکیل شده است که به صورت کاملاً بهم جوش خورده‌اند.

۲. بی‌‌متال چگونه کار می‌کند؟

هنگامی که جریان برق از بی‌‌متال عبور می‌کند، هر دو فلز گرم می‌شوند. اما به دلیل تفاوت در ضریب انبساط، فلزی که انبساط بیشتری دارد، با سرعت بیشتری خم می‌شود و باعث قطع شدن مسیر جریان برق یا فعال شدن آژیر هشدار می‌شود.

۳. انواع بی‌‌متال کدامند؟

بی‌‌متال‌ها در انواع مختلفی مانند دیسکی، فنری و لوله‌ای تولید می‌شوند.

۴. کاربرد٫های بی‌‌متال کدامند؟

بی‌‌متال‌ها در طیف وسیعی از تجهیزات الکتریکی مانند رله‌های حرارتی، کنتاکتورها، فیوزها، ترموستات‌ها و چراغ‌های راهنمایی و رانندگی کاربرد دارند.

۵. مزایای استفاده از بی‌‌متال چیست؟

بی‌‌متال‌ها مزایای متعددی مانند سادگی، قیمت مناسب، قابلیت اطمینان بالا، تنوع در کاربرد و دقت بالا دارند.

۶. معایب استفاده از بی‌‌متال چیست؟

بی‌‌متال‌ها به دمای محیط حساس هستند، ممکن است در دماهای بالا یا پایین به درستی عمل نکنند، برای قطع کردن جریان برق به زمان کوتاهی نیاز دارند و در اندازه‌گیری جریان‌های ضعیف دقت بالایی ندارند.

۷. در انتخاب و استفاده از بی‌‌متال باید به چه نکاتی توجه کرد؟

انتخاب بی‌‌متال مناسب با توجه به نوع کاربرد، تنظیم صحیح بی‌‌متال و استفاده از بی‌‌متال در شرایط مناسب دمایی و رطوبتی از جمله نکاتی هستند که باید در انتخاب و استفاده از بی‌‌متال به آن‌ها توجه کرد.

۸. قیمت بی‌‌متال چقدر است؟

قیمت بی‌‌متال به نوع، برند و کیفیت آن بستگی دارد.

۹. از کجا می‌توان بی‌‌متال را تهیه کرد؟

بی‌‌متال‌ها را می‌توان از فروشگاه‌های تجهیزات الکتریکی و یا به صورت آنلاین از وب‌سایت‌های معتبر تهیه کرد.

۱۰. عمر مفید بی‌‌متال چقدر است؟

عمر مفید بی‌‌متال به نوع، کیفیت و شرایط استفاده از آن بستگی دارد.

۱۱. آیا بی‌‌متال نیاز به تعمیر و نگهداری دارد؟

بی‌‌متال‌ها به طور کلی نیاز به تعمیر و نگهداری خاصی ندارند.

۱۲. آیا بی‌‌متال برای انسان خطرناک است؟

بی‌‌متال‌ها در صورت استفاده صحیح خطری برای انسان ندارند.

۱۳. چه کسانی می‌توانند از بی‌‌متال استفاده کنند؟

افراد متخصص در زمینه برق و الکترونیک می‌توانند از بی‌‌متال استفاده کنند.